Jak dobrać okna do dachu?

Poddasze użytkowe znacznie zwiększa powierzchnię budynku, pozwalając na budowę domów o sporej przestrzeni użytkowej nawet na działkach o mniejszych rozmiarach. W wielu przypadkach konstrukcja budynku lub względy estetyczne czy ekonomiczne nie pozwalają jednak na umieszczenie okien w ścianie szczytowej, czy budowę lukarn. W takim przypadku jedynym sposobem zapewniającym właściwą ilość naturalnego światła słonecznego będzie zainstalowanie okien dachowych. To praktyczne i użyteczne rozwiązanie może być wykorzystane również przy remoncie czy modernizacji starszego budynku, a także przy adaptacji niewykorzystywanego strychu na cele mieszkaniowe. Przyjrzyjmy się bliżej kwestiom związanym z montażem okien dachowych, ich rodzajami oraz cechami, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę przy wyborze.

 

Jakie warunki powinny spełniać okna dachowe montowane na poddaszu?

Dobre doświetlenie pomieszczeń znajdujących się na poddaszu pozwala na ich pełne wykorzystanie. W większości domów poddasze użytkowe jest przeznaczane na sypialnie, pokoje dziecięce, a często również garderoby, pokoje do pracy oraz łazienki. Zgodnie z obowiązującymi przepisami pomieszczenia, w których ludzie mają przebywać stale albo czasowo muszą być wyposażone w okna o odpowiedniej wielkości. W przypadku tych pierwszych, czyli takich, które są użytkowane w ciągu doby przez przynajmniej 4 godziny, łączna powierzchnia otworów okiennych powinna wynosić przynajmniej 1:8 powierzchni podłogi. Jeżeli chodzi o pomieszczenia, w których ludzie przebywają od 2 do 4 godzin, stosunek wielkości okien do powierzchni powinien wynosić 1:12. Warto pamiętać, że gdy mamy do czynienia z poddaszem do powierzchni użytkowej wlicza się przestrzeń, w której wysokość wynosi przynajmniej 2,2 metra, oraz połowę tej, gdzie wysokość mieści się w przedziale od 1,4 do 2,2 metra. Tam, gdzie jest ona niższa, wielkość powierzchni jest pomijana.

Najważniejszym wyborem przed przystąpieniem do montażu okien będzie więc zdecydowanie się na to, ile światła ma przedostawać się do wnętrza budynku w poszczególnych pomieszczeniach poddasza. Warto zwrócić uwagę na fakt, że dobre doświetlenie oznacza większy komfort korzystania z dostępnej przestrzeni. W większości przypadków dobrym wyborem będą okna, których wielkość w stosunku do podłogi będzie wynosiła około 1:4–1:5. Trzeba pamiętać, że duże znaczenie ma także rodzaj okien. W zależności od konstrukcji dachu i projektu budynku na poddaszu mogą się znajdować klasyczne okna umieszczone w ścianie szczytowej albo okna, które zostały wkomponowane w wybudowane specjalnie lukarny. Możliwe jest także zamontowanie typowych okien dachowych, które zastaną zainstalowane w połaci dachu. Choć znakomicie spełniają one swoją funkcję pod względem doświetlania pomieszczeń, to jednocześnie ich duża powierzchnia może sprzyjać przegrzewaniu się pomieszczeń z uwagi na ich dużo większe nasłonecznienie.

Drugim podstawowym parametrem, który należy brać pod uwagę, jest miejsce, w którym okna zostaną osadzone. W myśl przepisów okna powinny być montowane nie niżej niż 0,85 metra nad powierzchnią podłogi. Zgodnie z zaleceniami ich górna krawędź powinna się znaleźć na wysokości 2,2 metra, licząc od podłogi. Należy też pamiętać, że w przypadku okien dachowych obowiązują te same zasady, które dotyczą okien tradycyjnych – muszą one być instalowane w miejscu oddalonym 4 metry od granicy działki. Wybór miejsca, w którym będzie zamontowane okno jest w dużej mierze uzależniony od konstrukcji dachu i rozstawienia krokwi oraz położenia łat dachowych. Choć z technicznego punktu widzenia możliwe jest zamontowanie okna w dowolnym miejscu, to trzeba pamiętać, że usuwając krokiew, trzeba dokonać poważnej przebudowy dachu wzmacniającej jego strukturę po takim zabiegu, co jest kosztowne i bywa skomplikowane.

Niezwykle ważne będzie także dostosowanie wielkości okien do kąta nachylenia połaci dachowej. W dachach o mniejszym spadku do uzyskania podobnego efektu, jeśli chodzi o ilość wpadającego do pomieszczenia światła, konieczne będą okna o większej wysokości, niż przy dachu płaskim.

 

Jakie są najpopularniejsze rodzaje okien dachowych?

Rozmiary, ilość oraz rozmieszczenie okien to z pewnością najważniejsze kwestie, które trzeba brać pod uwagę zastanawiając się nad montażem okien połaciowych. Przy wyborze konkretnych rozwiązań, należy jednak zwrócić uwagę na wiele dodatkowych elementów związanych z materiałem, z którego są one wykonane, sposobem otwierania, wyposażeniem dodatkowym, a także – co niezwykle istotne – ich cechami użytkowymi.

Okna dachowe wykonuje się z tworzywa sztucznego, czyli PVC oraz drewna lub aluminium, ale dostępne są także takie, które wytwarza się z połączenia tych materiałów. Okna z PVC będą wyróżniały się niższą masą oraz najczęściej korzystniejszą ceną, ich zaletą jest wysoka odporność na wilgoć, problemem będzie jednak mniejsza sztywność. Okna drewniane są zwykle cieplejsze i odpowiednio sztywne. Ważne jest również to, że ze względu na charakterystykę materiału będą pracowały podobnie jak więźba dachowa. Kłopotem okaże się tu jednak mniejsza odporność na wilgoć. Okna aluminiowe są stosunkowo lekkie i sztywne, jednak ramy nie są tak ciepłe, jak w przypadku drewna czy plastiku.

Ramy wykonane z kompozytu, czyli połączenia różnych materiałów łączą zalety dwóch typów okien. W przypadku okien dachowych mamy najczęściej do czynienia z oknami poliuretanowo-drewnianymi, aluminiowo-tworzywowymi lub tworzywowo-stalowymi. Okna tego rodzaju są przeznaczone do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności, takich jak łazienki, kuchnie czy pralnie. W oknach poliuretanowo-drewnianych rdzeń ramy jest wykonany z drewna, co gwarantuje odpowiednią sztywność, zaś zewnętrzna warstwa laminatu zapewnia ochronę przed wypaczaniem wskutek zwiększonego parowania, a jednocześnie sprawia, że okno nie musi być co jakiś czas odnawiane i zabezpieczane farbą lub lakierem. W przypadku okien będących połączeniem metalu i tworzywa sytuacja jest bardzo podobna – rdzeń z aluminium lub stali jest odpowiedzialny za przenoszenie obciążeń i sztywność, a tworzywo stanowi warstwę ochronną i odpowiada za utrzymanie wysokich parametrów termoizolacyjnych.

Okna dachowe są oferowane w różnych typach, gdy chodzi o rodzaj mechanizmu ich otwierania. Najczęściej wykorzystywane są okna obrotowe, w których zawiasy są zamontowane w połowie wysokości. Okna takie obracają się wokół własnej osi, co pozwala na ich wygodne otwieranie. Mankamentem jest to, że znaczna część ramy „wchodzi” wówczas do środka pomieszczenia. Inną możliwością są okna podwyższonej osi obrotu, zwane też obrotowo-uchylnymi. W tym przypadku zawiasy są umieszczone asymetrycznie w stosunku do wysokości okna, co sprawia, że po otwarciu znacznie mniejsza część ramy będzie znajdowała się w środku, w dodatku będzie ona na większej wysokości, co ułatwia podejście do okna. Ciekawą wersją okien połaciowych są okna dwuskrzydłowe, w których dolna część okna składa się z elementu nieotwieranego oraz tzw. dachowe okna balkonowe. W oknach balkonowych, także zbudowanych z dwóch części, otwierana jest zarówno rama górna, jak i dolna, a ich zawiasy znajdują się odpowiednio w podłogowej i szczytowej krawędzi ościeżnicy. Część dolna otwierając się wysuwa jednocześnie z ościeżnicy składaną barierkę zabezpieczającą. Okna połaciowe może też łączyć z oknami montowanymi w ściance kolankowej.

 

Na jakie parametry użytkowe okien trzeba zwrócić uwagę przy wyborze i montażu?

Ze względu na swoją specyfikę okna dachowe są szczególnie narażone na przecieki, dlatego ich producenci stosują w nich dopracowane systemy uszczelniające. Równie ważny, także ze względu na parametry termoizolacyjne, jest odpowiedni montaż okien. Osadza się je w połaci, korzystając ze specjalnych kołnierzy do okien dachowych. Zawierają one zarówno element hydroizolacyjny łączony z pokryciem dachowym, jak i paroprzepuszczalny, pozwalający na swobodną dyfuzję pary, która może się pojawić w materiale termoizolacyjnym. Ważną częścią kołnierza jest uszczelnienie, za pomocą którego zapobiega się powstaniu przerwy między oknem a izolacją cieplną połaci dachowej. W kołnierzu znajduje się również specjalna warstwa folii paroszczelnej, która musi być połączona z membraną dachową.

Montaż okien dachowych można wykonać równocześnie z instalowaniem akcesoriów ułatwiających ich eksploatację. Do najważniejszych, zwłaszcza na połaciach skierowanych w stronę południową, należą osłony przeciwsłoneczne, które zniwelują efekt nagrzewania się poddasza i pomogą w utrzymaniu optymalnej temperatury. Dostępne są zarówno rozkładane markizy, jak i rolety dachowe. Przydatnym rozwiązaniem, szczególnie w przypadku okien montowanych na sporej wysokości – nad klatką schodową czy pomieszczeniem zajmującym przestrzeń dwu kondygnacji, np. salonem – będzie zainstalowanie siłowników elektrycznych, które będą samoczynnie podnosiły i opuszczały okna.

Przy wyborze okna dachowego trzeba, podobnie jak przy oknach elewacyjnych, zwracać uwagę na jego parametry użytkowe. Dla ochrony przed utratą ciepła ważny będzie współczynnik przenikania ciepła U_w na możliwie niskim poziomie. Jest to istotne, ponieważ dach na poddaszu użytkowym jest szczególnie zagrożony. Okna połaciowe powinny dobrze chronić przed dobiegającym z zewnątrz hałasem. Dla optymalnych parametrów akustycznych okna dachowego liczy się nie tylko możliwość tłumienia odgłosów ruchu ulicznego, czy dźwięków dobiegających z sąsiedztwa, ale również radzenie sobie z odgłosami pojawiającymi się podczas opadów atmosferycznych. Dobrze wykonane okna charakteryzują się maksymalnie wysokim współczynnikiem R_w pokazującym zakres możliwej redukcji hałasu. Bardzo ciche okna są w stanie osiągać wartości nawet około 40 decybeli.

Prawidłowo dobrane i zamontowane okna połaciowe to atrakcyjny dodatek podnoszący użyteczność poddasza. Okno dachowe od renomowanego producenta zwiększy ilość światła, wpływając na zmniejszenie zużycia prądu wykorzystywanego przez oświetlenie sztuczne, ale także na komfort korzystania z pomieszczeń. Odpowiednie akcesoria montażowe oraz wyposażenie dodatkowe np. w postaci rolet czy siłowników sprawią, że obsługa okien będzie łatwa i niekłopotliwa.